Een belangrijk materiaal bij het maken van boeken is lijm. Je hebt verschillende soorten lijm nodig, afhankelijk van de diverse materialen die je bij het boekbinden gebruikt. Iedere lijm heeft zo zijn eigen kenmerken bij elk te lijmen materiaal. Een opsomming van de lijmsoorten die we kunnen gebruiken:
Warme lijm, gelatinelijm of beenderlijm
Lijm die wordt gemaakt van dierlijke botten en slachtafval en wordt verkocht in vlokken of korrels. Je hebt een pot nodig om de lijm au bain-marie op te warmen, op te lossen met water en op de juiste temperatuur te bewaren. Om de staat van de warme lijm te beoordelen is de kleur van belang: goede lijm heeft een honingachtige kleur en naar mate de kleur donkerder wordt gaat de kwaliteit achteruit. Door lang koken gaat de kwaliteit achteruit.
Het is een lijmsoort die zeer geschikt is voor waardevolle bindingen of bij restauraties. Het voordeel is dat hij weinig vocht aan het materiaal toevoegt, nadeel is het omslachtige werk voor het klaarmaken en het onderhoud van de lijm
Witte lijm
Dit is een witte, dikke pasta vormige, synthetische lijm. Zo heb je lijm gemaakt van polyvinylacetaat (PVA-lijm), plastieklijm en boekbinderslijm (bijvoorbeeld Planatol). Het is een lijm die bij veel boekbindbewerkingen gebruikt wordt. Het voordeel is dat hij altijd klaar is voor gebruik en dat hij een grote kleefkracht heeft. De lijm bevat weinig vocht en zal dus snel drogen. Een nadeel is dat het irreversibel is, eenmaal droog krijg je hem niet meer los. Dan kan je de lijm alleen nog oplossen met sterke oplosmiddelen.
Deze lijm wordt niet gebruikt bij boekrestauratie. Hij is wel de juiste lijm om bijvoorbeeld karton op karton of moeilijk te kleven materialen te vast te plakken.
Stijfsel
Plaksel van een plantaardige oorsprong door het koken van zetmeel (stijfsel, maïsmeel,…). Je kan ook behangerslijm gebruiken, dat is iets makkelijker om klaar te maken.
Het is een sterke lijm die, eenmaal droog, buigzaam blijft en kleurloos. Door het hoge watergehalte kan het sterk in het materiaal doordringen en droogt het langzaam. Die kenmerken maken de lijm beter geschikt voor het bekleden van een kaft en voor het verlijmen van papier omdat het een tijdsmarge geeft om alle stappen te voltooien. Het is een reversibele lijm, dat wil zeggen dat je de lijm terug kan oplossen met water. Nadeel is wel dat het stijfsel na enkele dagen bederft.
Mengsel van witte lijm en stijfsel
Je kan de laatste twee ook met elkaar mengen. Je profiteert dan van de kwaliteiten van de beide lijmsoorten: je combineert zo de langere droogtijd (verwerkingstijd) van het stijfsel met de sterkere kleefkracht en elasticiteit van bijvoorbeeld PVA-lijm.
Plakstift
Een lijmstick of een lijmrolletje is altijd handig om kleine stukjes papier te verlijmen. Het heeft het voordeel dat het relatief droog verwerkt en dat het papier niet gaat bobbelen bij de verwerking ervan.
Warme lijm is voor mij een stuk leuker geworden toen ik een flessenwarmer voor babyvoeding in de kringloopwinkel had gekocht.
Gemakkelijk in gebruik en door het kleine formaat hoef je maar weinig lijm aan te maken.
Dat is een goede tip Willemijn! Bedankt dat je dit wil delen.