Op sommige scholen en in diverse psychiatrische instellingen wordt het handboekbinden als ambachtelijk vak onderwezen. Het doel hiervan is o.a. het geestelijk/spiritueel centrum van de leerling zodanig aan te spreken dat deze als scheppend wezen mooie boeken maakt, zowel voor hemzelf (als therapie) als voor anderen. Maar in feite zou iedere handboekbinder met een dergelijke instelling moeten werken.
Aldus Paula de Goede in een boekrecensie
verschenen in Boek Behoud Bericht jaargang 1998 - nummer 1
La Reliure. Une approche Spirituelle
Paula de Goede gaat verder:
Neem twee boeken over handboekbinden, GOC/Gaade’s Handboekbinden en het zojuist postuum verschenen La Reliure. Une Approche Spirituelle van de Russisch/Belgische handboekbinder Vladimir Tchékéroul (1899-1992), vergelijk ze door middel van een grondige bestudering en u zult begrijpen welk boek het handboekbinden het meest koestert.
Als ieder voorwerp gemaakt zou worden met de door Tchékéroul aangegeven geestelijk instelling zou de wereld er esthetisch beschouwd anders uit zien. Net als bij Zen gaat Tchékéroul uit van de volle overgave en uiterste concentratie tijdens alle werkzaamheden. En hier zit de crux: door je helemaal te concentreren op alle stappen in het scheppingsproces (dit is dus het ware mediteren) hoef je niet bang te zijn dat het eindresultaat zal mislukken, het kàn alleen maar goed zijn.
Streng
De strenge indeling van La Reliure weerspiegelt een methodische geest. Na een korte inleiding, waarin het duidelijk wordt dat geraffineerde eenvoud het altijd wint van overdaad legt de schrijver kort en krachtig uit welke de voorwaarden zijn waarin en waaronder de handboekbinder dient te werken: een geschikte werkruimte, het beste materiaal en een creatieve geest.
Vijf fasen
De traditionele indeling van de diverse werkzaamheden bij het boekbinden van begin tot eind bestaat ui vijf fasen:
- la plaçure of het passen en meten van alle onderdelen van het boekblok
- la couture of het naaien
- le corps d’ouvrage of afwerking van het boekblok, dit is o.a. rondzetten, knepen, kapitaleren, etc.
- la couvrure of maken van de omslag
- la finisure of afwerking van het omslag, bijvoorbeeld goudstempeling
De schrijver wordt nu de Meester die de lezer als zijn leerling meevoert op een weg die door zijn goed voorbereide richting naar het einddoel leidt. De systematische beschrijving van alle werkzaamheden wordt omlijst door duidelijk afbeeldingen en foto’s. Er is uiteraard een verschil tussen het werken bij een levende meester en een papieren meester, maar handboekbinders die de beginselen van het binden onder de knie hebben en in de praktijk al het een en ander gedaan hebben zullen met behulp van dit boek een grote stap voorwaarts kunnen nemen.
Korte biografie van Vladimir Tchékéroul
Vladimir Tchékéroul-Kouch werd op 18 mei 1899 te Brest-Litowsk (Rusland) geboren. Na zijn middelbare schoolopleiding werd hij in de eerste wereldoorlog op weg naar het front gevangen genomen en bijna gefusilleerd. Hij kreeg later een onderscheiding, vocht tegen de bolchevisten en verliet in 1921 Rusland. Tot 1925 werkte jij o.a. in Belgrado in restaurants. In oktober 1925 ging hij naar Brussel waar hij o.a. voor de firma’s Gestetner en Electrolux werkte. Hij trouwde in 1936. In deze periode raakte jij geïnteresseerd in het handboekbinden. Hij leerde het ambacht als autodidact en werkte vanaf de veertiger jaren alleen maar voor bibliofielen en bibliotheken. In 1952 kreeg hij het Belgisch staatsburgerschap en werd benoemd tot professor in het (hand)boekbinden aan de l’Ecole Nationale Supérieure d’Architecture et des Arts Visuels. Daar bleef hij werkzaam tot zijn pensionering in mei 1966. Vanaf die tijd tot aan zijn dood in 1992 gaf hij privélessen in het handboekbinden en zijn benadering van het ambacht heeft een hele generatie binders beïnvloed.
Wil jij La Reliure ook graag lezen?
Ik heb het zelf niet gelezen, maar het lijkt me een bijzonder interessant boek.
Het is helaas niet zo makkelijk meer te vinden, het is een verzamelaarsobject geworden.
Een tweedehandsexemplaar van La Reliure. Une Approche Spirituelle kan je wel nog vinden
- bij Amazon Groot Brittannië
- en bij Amazon Frankrijk
Ik heb in de jaren negentig twee jaar boekbindles “Franse band” gevolgd bij mevrouw Robinson in Waterloo, die het vak geleerd had van Vladimir Tchékéroul.(eenvoud, discipline en streven naar perfectie).
Tijdens die lessen heb ik veel notities gemaakt die ik later heb kunnen vergelijken met het door de zoon van Vladimir Tchékéroul uitgebrachte boek La reliure – Une approche spirituelle.
Volgorde van handelingen en de technieken zijn duidelijk beschreven om toegepast te kunnen worden.
Na zijn dood is er in Brussel een tentoonstelling van zijn werk georganiseerd waar ook zijn zelf ontworpen boekbindgereedschappen werden getoond.